kutubhona

фақат мана шу ишда Мусога шерик бўлади, холос. Чунки Мусо ҳоким бўлмаган, пайғамбар бўлган, холос. Мусо ўзининг ўрнига Ҳорунни халифа бўлишини эмас, ўзига ёрдамчи ва ишида шерик бўлишини сўраган. Бунинг устига бу ишлар Мусонинг Ҳорунга нисбатан бўлган манзилатини баён қилмайди, аксинча бу манзилатни баён қиладиган нарса Мусо ўзи йўқ пайтида Ҳорунни қавмида ўринбосар қилиб қолдиришидир. Демак Ҳоруннинг Мусога нисбатан манзилати ўзи йўқ пайтида уни қавмида ўз ўрнига ўринбосар қилиб қолдиришидир. Шунга кўра демак Росулуллоҳ с.а.в.нинг: «Ҳорун Мусодан қандай манзилатда бўлган бўлса…», деган сўзида пайғамбарликда Алини ёрдамчи ва шерик қилишнинг асари ҳам йўқ, аксинча насслардаги маъно қавмда ўринбосар қилиб қолдиришдан иборат, холос. Насслар бундан бошқа маънони англатмайди.

Энди «Мусо ҳоким бўлган. Чунки ҳукм юритиши учун унга шариат нозил қилинган. Ўша шариатда муолажа ва жазо чоралари бўлган. Мусо Байтул Мақдисни эгалламоқчи бўлган қўшинга қўмондонлик қилган. Унга қавми: сен ва Роббинг бориб жанг қилаверинглар, деган. Демак унинг Ҳорунни қавмида ўринбосар қилиб қолдириши пайғамбарликда ҳам, ҳокимиятда ҳам ўринбосар қилиб қолдириш бўлади», деб айтилиши мумкин. Бунга жавоб шуки, Мусо ҳоким бўлмаган. Унинг куч ва салтанат ёрдамида бани Исроилга ҳукмларни ижро этганлиги ёки улар устидан ҳоким бўлганлиги Қуръонда ҳам, бошқа китобда ҳам ривоят қилинмаган. Аксинча Мусонинг шариати билан бани Исроилга ҳукм юритганлар ундан кейин келган Довуд ва Сулаймон каби пайғамбарлар ва бошқа подшоҳлар бўлган. Мусо қўшинга қўмондонлик қилган, деган гапга келсак, ҳечам бундай бўлмаган. Чунки Моида сурасида 19-оятдан 26-оятгача бўлган оятларда Мусонинг қўшинга қўмондонлик қилгани ҳақида ҳеч нарса йўқ. Аксинча бу оятларда Мусонинг ўз қавмидан муқаддас ерга киришларини талаб қилганлиги, улар буни рад қилиб, у ерда зўравон қавм борлигини, улар у ердан чиқиб кетмагунларича у ерга асло кирмасликларини айтишиб, ўзи ва Роббиси бориб жанг қилишларини талаб қилганлари, у эса бормаганлиги, бунинг оқибатида улар ер юзида қирқ йил сарсон-саргардон бўлганлари зикр қилинган. «Мусога шариат нозил бўлган, унда муолажалар ва жазо чоралари бўлган», деган гапга келсак, бу